Tercümanlık Eğitimi Neler İçerir? (11) – Kimlik ve Benlik – Tercümanlar Neler Yapar? – Tercüme Yaptırma – Tercüme Fiyatları – Tercüme Danışmanlık
Kimlik ve Benlik
Taksonomik (ve kavramsal) tartışmanın bir diğer önemli alanı, yine anlatı literatüründe çok yaygın olan kimlik ve benlik (veya benlik duygusu) kavramları arasındadır.
Bamberg (2011) tartışmaya, iki kavramın özelliklerini ve işlevlerini tanımlama girişiminden değil, kendi deyimiyle ‘ikilemli alanlar’ insanların gezinmesi gereken üç zorlukla ilişkili olarak yaklaşır.
Şunlardan oluşurlar:
(i) sabitlik ve değişim arasında başarılı bir artzamanlı gezinme,
(ii) aynılık ve farklılık (benlik ile diğer arasında) arasında eşzamanlı bir bağlantının kurulması ve
(iii) ikili arasındaki eylemlilik yönetimi. kişiden dünyaya okuna karşı dünyadan insana uyum yönü.
Bamberg’e göre, bu ‘ikilemli alanların’ üçü de karmaşık bir şekilde hem kimlik hem de benlikle ilişkilidir, ancak kavramlar nasıl önceliklendirildiklerine göre farklılık gösterir:
Kimliğin süreklilik / değişim ikileminden çıktığı ve buradan benzersizlik (öz / diğer farklılaşma) ve faillik konularına girdiği iddia edilmektedir. Bunun aksine, benlik ve benlik duygusu, benlik / öteki ve fail farklılaşmasından başlar ve buradan süreklilik ve değişimin artzamanlılığına süzülebilir.
Araştırma ile ilgili olarak, kimlik sorularında (zaman içinde değişim ve sürekliliğin ön plana çıkarılması) zamansallığa yapılan vurgu, araştırmacıların, konumlandırılmış konuşmalarının metinsel / etkileşimsel analizine dayanan bir kişinin kimliği hakkındaki iddialarını ‘şüpheli’ haline getirmiştir.
Bu nedenle, kimlik sorularının, araştırmacının, bir bireyin sosyal kimliği ve birbirleriyle ilişkili kimlikleri hakkında varsayımlar elde etmek amacıyla zaman içinde birden çok, birbiriyle ilişkili verileri bir araya getirdiği ikinci bir analizle (Ibid) daha çok ilgisi olduğu görülmüştür.
Öte yandan benlik veya benlik duygusu (konuşma anında eylemlilik kadar aynılık ve farklılığı da ön plana çıkaran), yerleşik, etkileşimli konuşmada ortaya çıkan şeyi daha iyi tanımlayabilen bir terimdir. Benlik / benlik duygusu, bir kişinin konumlandırılmış bir konuşma örneğinde başkalarıyla ilişkili olarak kendini nasıl ifade ediyor göründüğünün yanı sıra, kendilerini ne kadar fail olarak algıladıkları üzerine odaklanır. Burada araştırmacı, bireylerin çevrelerindeki sosyal dünyaya nasıl yöneldikleriyle ilgileniyor, ancak mevcut anın ötesinde daha geniş sonuçlara varmaya çalışmazlar.
Benlik ve Sosyal Kimlik Arasındaki Uçurumu Kapatmak: Endekslilik
Etkileşimli anda yerel “benlik” inşasının izini sürmek ve potansiyel olarak zaman içinde “kimlik” hakkında daha geniş varsayımlar oluşturmak için, bireylerin konumlandırılmış konuşmalarında daha geniş sosyal dünyayı nasıl indekslediğini inceleyebiliriz. Bu bağlamda, ‘endekslilik’ kavramı, insanların konumlandırılmış konuşmalarında daha geniş sosyal dünya ile nasıl uyum sağladıklarını gösterme ihtiyacını ve yeni hizalamalar yaratma ihtiyaçlarını ve yeteneklerini ele alır.
Dizinsellik önceden var olan sosyal anlamı işaret edebilir, ancak bir endeksli kullanım da sosyal anlam yaratabilir. (Örneğin, İngiliz tarzı çoğul “indeksler” yerine kulağa daha yüksek ses getiren Yunanca çoğul “indeksler” kullanmayı seçmek, belirli bir tür iyi eğitimli, belki de biraz iddialı bir sosyal kimlik iddia etmenin bir yolu olabilir, bu kimliğe zaten sahip olduğunuzu göstermenin yoludur.)
Bu örnekte de görüldüğü gibi, Yunanca çoğul “indeksleri” kullanan kişi, bulunduğu anda iyi eğitimli bir sosyal kimlik iddia etmeye çalışıyor olabilir, kendilerini eğitimli olarak konumlandırıyor ve İngilizce “indeksleri” kullanabilecek diğerleri gibi değil. Bununla birlikte, zaman içinde benzer indeksleri belirleyemezsek, sosyal kimlikleri hakkında bu daha geniş iddiada bulunamayız. Eğitimli bir ‘benliğin’ projeksiyonu, genel olarak birisinin sosyal kimliğinin belirli bir yönü üzerinde bir iddia olabilmesi için sürekliliği gerektirir.
Dizinsellik, “sesler kadar küçük birimlerden stiller gibi çok daha eklemli yapılara” kadar birçok dilsel (ve dilbilimsel olmayan) form alır. Birçok kaynaktan yararlanan göstergebilimsel bir süreçtir.
… fonolojik ve morfolojik yapılar, ana konuşmacıların sosyal statüsü, rolü, etkisi ve epistemolojik perspektifi için yaygın olarak kullanılmaktadır. Tekrar, yeniden formüle etme, kod değiştirme ve çeşitli sıralı birimler gibi metin yapıları da bu tür yerel bağlamsal boyutları indekslemek için dil kaynaklarıdır. (Ochs 1990: 292)
Özetle, indekssellik, bireylerin mevcut anda sosyal uyumlarını gösterme biçimlerini ve o anda kendilerini belirli sosyal gruplarla ve genel olarak daha geniş sosyal dünyayla nasıl tanımladıklarını ifade eder. Ancak bu indeksleri zaman içinde analiz etmek, bireylerin daha geniş sosyal kimliklerini nasıl inşa ettikleri hakkında daha geniş varsayımlara yol açabilir.
Spesifik olarak, anlatılarla ilgili olarak, indekssellik, özellikle anlatıcıların anlatılarındaki karakterleri ‘seslendirmelerinde’ (veya karakterlerine kendi tepkilerini dile getirmelerinde), ki bu genellikle bazı sosyal pozisyonları veya rolleri indeksleyen ve bunları belirli bir sosyal grup (Wortham 2001). Bu sesler hem sözcüksel hem de prozodik olarak indekslenebilir. Bununla birlikte, bir bireyin sosyal kimliğinin herhangi bir sürekli mefhumunun temsilcisi olarak görülemezler, çünkü tüm iletişim doğası gereği diyalojiktir, yani:
(t) Sesi bir konumdan konuşuyor, ama bunu devam eden bir kendini tanımlama sürecinin ortasında yapıyor. Bir sesin temsil ettiği sosyal konum, diğer seslerle diyaloğa girdikçe değişir. Yani bir ses sadece statik bir sosyal rolü değil, aynı zamanda bir pozisyondan konuşan ama bu pozisyon tarafından tam olarak tanımlanmayan “bütün bir kişiyi” temsil eder.
Yine o halde, diyalojik doğası gereği, anlatılardaki tekil olaylardan sosyal kimlikle ilgili daha geniş varsayımlar yapamayız. Bununla birlikte, zaman içinde ses modellerine bakarak geçici varsayımlar yapabiliriz.
Etkileşim içinde konuşmada anlatıların nasıl inşa edildiği düşünüldüğünde, dilin diyalojik doğası merkezi bir kavramdır. Bundan sonraki iki bölümde daha derinlemesine konuşacağız.
İnsan Etkileşimine Diyalojik Bir Yaklaşım
Anlatılar, anlatımlarının çok olumsal doğası gereği değişikliğe ve değişime açık olan insan etkileşiminde anlatılır. Anlatıcı, öykünün nerede ve ne zaman ve kiminle anlatıldığından sürekli olarak etkilenir. Dile yönelik bu yaklaşım, doğası gereği ‘diyalojik’tir (Bakhtin ve Holquist 1981; Holquist 1990), bize verilen kelimeler, başkalarının anlamları ile ikamet eden kelimeler arasında sürekli bir diyalog içinde olduğumuz kavramına ve onlara kendi anlamlarımızı vermelisiniz.
Bakhtin’in sözleriyle,
… “tarafsız” sözcükler ve biçimler – “kimseye” ait olmayan sözcükler ve biçimler yoktur; dil tamamen ele geçirildi, niyetler ve aksanlarla vuruldu … tüm kelimeler bir mesleğin, bir türün, bir eğilimin, bir partinin, belirli bir çalışmanın, belirli bir kişinin, bir neslin, bir yaş grubunun “tadı” na sahip , gün ve saat … bireysel bilinç için dil, kendisiyle diğeri arasındaki sınırda yer alır. Dildeki kelime başkasının yarısıdır. Yalnızca konuşmacı onu kendi niyeti, kendi aksanıyla doldurduğunda, sözcüğü kendine mal ettiğinde, kendi anlamsal ve ifade edici niyetine uyarladığında “kendi” olur.
O halde kelime, Bakhtin’in tanımladığı gibi, başkasının yarısıdır, ancak kişi onu kendi niyetiyle, kendi aksanıyla doldurduğunda, onu kendi “anlambilimsel ve ifade edici niyetine” uyarladığında kendi haline gelir. Bakhtin’e göre, bize verilen kelimelerle, başkalarının anlamlarıyla vurularak, onlara kendi anlamımızı verme çabalarımız arasında sürekli bir diyalog vardır. Bu özel ilişkilidir, özellikle bu anlatı bir sonraki bölümün konusudur.
Benlik ve Sosyal Kimlik Arasındaki Uçurumu Kapatmak: Endekslilik İnsan Etkileşimine Diyalojik Bir Yaklaşım Kimlik ve Benlik sosyal kimlik iddia etmenin Tercümanlık Eğitimi