Teknik Metin Çevirisi

Teknik metin çevirisi, sıradan bir dil aktarımından çok daha karmaşık bir mühendislik disiplinidir. Konu sadece “kelime karşılıkları” değildir; risk yönetimi, standartlara uyum, terminoloji konsolidasyonu, birim/sembol bütünlüğü, prosedür dilinin tutarlılığı, güvenlik uyarılarının hiyerarşisi, arayüz metinlerinin uzunluk/yer tutucu kısıtları, versiyon–revizyon izlenebilirliği ve regülasyonlarla birlikte yürütülen çok katmanlı bir süreçtir. Bir otomotiv servis kılavuzunda tork değeri yanlış çevrildiğinde cıvata kopabilir; bir tıbbi cihaz kullanım talimatında ihtiyat cümlesi yumuşatıldığında hasta güvenliği tehlikeye girebilir; bir yazılım SDK rehberinde yer tutucu kırıldığında derlemebaşarısız olabilir.

1) Teknik metin çevirisinin kapsamını doğru tanımlamak

Teknik metin; kullanım kılavuzları, montaj–bakım prosedürleri, ürün veri sayfaları, SDS/GBF güvenlik bilgi formları, yazılım dokümantasyonu, API/SDK rehberleri, endüstriyel eğitim materyalleri, uçtan uca yerelleştirme (UI + yardım), teknik teklif/şartname, test protokolleri, kalibrasyon talimatları ve regülasyon yanıtları gibi farklı türleri kapsar. Her türün ton, yapı, zorunlu etiketler ve yasal sorumluluk açısından ayrı gereksinimleri vardır.

Uygulama: Projeye tek sayfalık bir kapsam kartı ile başlayın: amaç (servis, kullanıcı, denetim), hedef kitle (teknisyen, son kullanıcı, yazılım geliştirici), risk sınıfı (düşük–orta–yüksek), dosya türleri, teslim şekli ve takvim.

2) Terim tabanı (TB) ve çeviri belleği (TM): Omurga

Teknik içerikte tutarlılık, güvenlik kadar kritiktir.

• TB: Alan terimleri, uyarı etiketleri, düğme adları, parça isimleri; “clearance → boşluk/açıklık”, “rated voltage → anma gerilimi”, “torque → tork”, “bearing → rulman”. Bağlama göre çift karşılıklar notlanır (ör. seal: conta/mühür).

• TM: Tekrarlayan prosedür cümlelerini, şablon başlıkları ve sürüm cümlelerini yayar.

• Karar günlüğü: Tartışmalı terimler ve marka–ürün adları için gerekçe ve örnek cümle saklanır.

3) Birim ve sembol disiplini: Asla “yaratıcı” olmayın

Birimler ve semboller çevrilmez, bozulmaz: N·m, °C, rpm, psi, mm. “Kw” gibi yazım hataları kabul edilemez; doğru biçim kW’dır. Noktalama ve boşluklar (N·m’de nokta/orta nokta), yazım standardının parçasıdır.
Kontrol listesi: Proje bazlı bir birim/format şeması (noktalama, boşluk, ondalık işaret) oluşturun ve QA’da otomatik denetleyin.

4) Güvenlik uyarıları hiyerarşisi: DANGER / WARNING / CAUTION / NOTICE

Uyarı sözcükleri risk sınıflarıdır, stil değil. Yanlış çevrim, riskin algısını bozar.

• DANGER: Ölüm/ciddi yaralanma kaçınılmaz.

• WARNING: Ölüm/ciddi yaralanma olası.

• CAUTION: Hafif/orta yaralanma olası.

• NOTICE: Hasar/ürün kaybı/özel bilgi.
  Uygulama: Başlık, sinyal sözcüğü, sonuç, sebep ve eylem adımlarını koruyan standart uyarı şablonları kullanın; grafik/ikon uyumunu DTP ile doğrulayın.

5) Prosedür dili: Kısa, emir kipli, sıralı

Teknisyen metninde “edebiyat” değil, işlev aranır.

• Yapı: Adım numarası → eylem fiili → hedef–araç → ölçü/birim.

• Örnek: “Tighten the bolts to 35 N·m.”

• Anti-örnek: “Cıvataların uygun bir şekilde sıkılmasını sağlayınız.” (öznel/yorumlu)
  İpucu: “Do, not do, check, ensure” fiilleri için tek fiil–tek amaç kuralı.

6) Yazılım ve yerelleştirme: XLIFF/JSON/PO, anahtar ve yer tutucular

UI/yardım içeriğinde "%1$s", {count}, <strong> gibi placeholder’lar dokunulmazdır. Anahtar isimleri, modül yolları, çeviride aynen korunur. Uzunluk/taşma kısıtları (mobil/embedded ekran) ve kısaltma stratejisi (Undo → Geri Al) baştan belirlenmelidir.
Uygulama: Otomatik uzunluk ve placeholder QA filtreleri; A/B kısa alternatif listesi.

7) DITA/XML, FrameMaker/IDML, Markdown ve PDF dönüşümleri

• DITA/XML: Konu–harita–konuya referans bütünlüğü korunmalı; <ph>, <codeph>, <uicontrol> etiketleri doğru çevrelenmeli.

• FrameMaker/IDML: Stil hiyerarşisi, numaralı adımlar, uyarı çerçeveleri; DTP provası zorunlu.

• Markdown: Kod blokları ve geri tırnaklar; link metinleri ve hedefleri.

• PDF→editlenebilir: OCR sonrası düzenleme artefaktları temizlenmeden çeviri başlatılmaz.

8) Standard ve regülasyon referansları: İfadeye değil, bağlama sadakat

Metinde geçen IEC/ISO/EN/ASTM/UL referansları “yorumlanmaz”. Standard adları ve numaraları bire bir korunur; gerekirse orijinal dilde bırakılır.
Örnek: “Compliant with IEC 60601-1” → “IEC 60601-1 ile uyumlu”. Standardın gereklerini metne eklemeyekalkışmayın.

9) Patent, talep seti ve resimli tarifnameler

Patentin hak talebi (claims) bölümü, yüksek hassasiyet ister. Genel dilde eş anlamlı olan sözcükler patentte farklı kapsam yaratabilir. “Comprising” ile “consisting of” arasındaki fark, hak genişliğini değiştirir.
Uygulama: Patentlerde marka–terim sabitlemesi + hukukî edit; resim referansları (Fig. 1, Ref. numerals) bire bir.

10) Teknik pazarlama: “Abartısız ikna”

Ürün sayfaları teknik gerçekleri pazarlama tınısıyla anlatır. “Boost your productivity” gibi yüklemeleri Türkçede abartısız, eylem odaklı aktarın: “İş akışınızı hızlandırın.” Ancak performans iddiaları teknik veri ve standard referansıyla desteklenmelidir.

11) Çapraz-dil yazım ve çeşitleme: US/UK ve terminoloji seçimi

Teknik metinler, genelde US ya da UK yazım rejimlerinden birini tutarlı izler: behavior/behaviour, meter/metre. Proje başında tek rejim seçin; TB/TM ve QA’yı bu karara göre yapılandırın.

12) Görsel–metin eşleştirmesi: Yanlış referans, doğru bilgiyi bile bozar

Şekil/tabloların başlık ve numaraları, metindeki referanslarla bire bir hizalı olmalıdır. Oklar, işaretler, adım numaraları ve parça numaraları çevrilirken çizimdeki etiketle aynı kalır.

13) Kalite güvencesi (QA): Otomasyon + insan

• Otomatik: sayı–biçim (1.5 ↔ 1,5; 12,000 ↔ 12.000), birim/sembol denetimi, placeholder/uzunluk, TB ihlali, US/UK yazım.

• İnsan: Dil editörü (akıcılık), alan uzmanı (doğruluk), DTP (görsel bütünlük).
  Ritüel: Teslim öncesi QA raporu; uyarı yoğunluğu, düzeltme dökümü, kalan risklerin notu.

14) Proje yönetimi ve sürüm izlenebilirliği

v1-draft → v2-review → v3-final standardı; değişiklik izleme ve karar günlüğü. Kritik bölümlere ara teslim: güvenlik uyarıları, birim tablosu, UI anahtar listesi. “Belirsizlikler listesi” yakıcıdır: her kararı kayıt altına alın.

15) Gizlilik ve veri güvenliği

Teknik metinler, tasarım sırrı ve müşteri verisi içerebilir. NDA, şifreli aktarım, rol bazlı erişim, saklama/silme politikası zorunludur. Açık uçlu web araçlarına kodu–seri numarasını–müşteri verisini göndermeyin.

16) Hız–maliyet–kalite üçgeni: Hangi düğmeyi nereye çeviririz?

• Hız + kalite: YZ taslak + FPE + QA + alan uzmanı, maliyet ↑ ama yeniden işleme ↓.

• Hız + düşük maliyet: LPE; yalnızca iç okuma/kılavuz özetleri.

• Kalite + düşük maliyet: Takvimi esnetin; daha çok ara teslim ve erken QA kapıları.
  İlke: Risk büyüdükçe kalite önceliği artar.

17) Vaka A — Otomotiv servis kılavuzu (EN→TR, IDML)

Durum: Tork tabloları, uyarı kutuları, moment–açı parametreleri.
Akış: TB/TM → uyarı şablonları → YZ taslak (bilgilendirici bölümler) + FPE (prosedür/uyarılar) → DTP provası → QA raporu.
Sonuç: Tork ve uyarı hataları sıfıra yakın; sahadan geri dönüş az.

18) Vaka B — Medikal cihaz IFU (TR→EN, DITA/XML)

Durum: Klinik uyarılar, sterilizasyon prosedürü, izlenebilirlik.
Akış: DITA haritaları korunarak çeviri → terminoloji kilidi (UDI, lot, expiry) → alan uzmanı incelemesi → regülasyon dil kontrolü → QA.
Sonuç: Denetim sürecinde dil gerekçeli bulgu yok.

19) Vaka C — Yazılım UI + yardım (TR↔EN, XLIFF/JSON)

Durum: Yüzlerce anahtar, karakter kısıtları, modül adları.
Akış: Placeholder/uzunluk QA kilidi → YZ taslak → LPE (genel) + FPE (ödeme/güvenlik) → A/B kısa alternatifler → ekran üstü görsel prova.
Sonuç: Taşma yok, tutarlılık yüksek, yayın penceresi tutuldu.

20) “Çeviri kokusu”nu azaltmak: Kalıp ve kolokasyon

Teknik metin bile doğal olmalıdır. “Make a calibration” yerine “perform calibration”, “do a measurement” yerine “take a measurement”. TB’ye kalıp notu ekleyin; kolokasyon defteri tutun.

21) Değiştirilemez öğeler: Parça adları, model numaraları, sürümler

Parça kodları (PN, SKU), model isimleri ve sürüm numaraları değiştirilemez. Çeviri sırasında metnin içindeki koda dokunmayın; yalnızca eşlik eden açıklamayı çevirin. Model ailesi–varyant ayrımlarını karıştırmayın.

22) Denetim izi: Ölçmeden yönetemezsiniz

• Birim/sembol hatası (adet/10.000 kelime)

• Placeholder/uzunluk hatası (adet)

• Terminoloji tutarlılığı (%)

• İlk seferde geçiş oranı (%)

• Revizyon turu ve süresi
  Proje kapanışında mini rapor yazın; TB/TM’yi güncelleyin.

23) Sık yapılan hatalar ve önleme

• Birim/sembol bozulması (N·m → N/m),

• Uyarı hiyerarşisinin yanlış çevrimi,

• Placeholder kırılması,

• US/UK yazım karışıklığı,

• “Seal” gibi çok anlamlı parçaların bağlam dışı seçimi,

• Standard adlarının çeviriye kalkışılması.
  Önlem: TB/TM + otomatik QA + alan uzmanı + DTP provası + sesli okuma.

24) Eğitim ve kurum içi standardizasyon

Stil rehberi, uyarı şablonları, prosedür fiil listesi, UI mikro yazım kılavuzu ve QA kontrol listelerini yaşayan belgeler olarak tutun. Çeyrek bazlı kalite toplantılarıyla örnek hataları paylaşın.

25) Yol haritası: İlk seferde doğru teknik çeviri

1. Kapsam kartı: hedef, risk, kitle, dosya türü, takvim.

2. TB/TM: alan–ürün terimleri, kalıplar, çift karşılıklar, kolokasyon notları.

3. Birim/standart/uyarı şablonları: yerleşik kurallar.

4. Dosya türü QA: placeholder, uzunluk, sayı–biçim, US/UK.

5. Ara teslim: kritik bölümler (prosedür/uyarı/UI).

6. Alan uzmanı + DTP: görsel–metin bütünlüğü.

7. QA raporu ve karar günlüğü ile kapanış.

Sonuç

Teknik metin çevirisi, dil bilmenin ötesinde mühendislik disiplinidir. Başarı;

1. Kapsamın baştan doğru tanımlanmasına (amaç–kitle–risk–dosya),

2. TB/TM omurgasıyla tutarlılığın garanti altına alınmasına,

3. Birim/sembol/yer tutucu disiplininin ihlalsiz uygulanmasına,

4. Uyarı hiyerarşisi ve prosedür dilinin standart şablonlarla yürütülmesine,

5. Dosya türü farkındalığı (DITA/XML, XLIFF/JSON, IDML/FrameMaker, Markdown) ve DTP ile görsel bütünlük sağlanmasına,

6. Standard–regülasyon–patent referanslarının yorumsuz ve hatasız aktarılmasına,

7. Gizlilik ve denetim izi alışkanlıklarının yerleşmesine,

8. Hız–maliyet–kalite dengesinin risk sınıfına göre akıllıca yönetilmesine,

9. Ara teslim–revizyon ergonomisi ve QA raporu ile “ilk seferde doğru teslim”e yaklaşılmasına,

10. Öğrenen sistem yaklaşımıyla (kapanış raporu → TB/TM güncellemesi) her projede kaliteyi bir tık daha yukarı taşımaya dayanır.

Kısacası, teknik metin çevirisi şansa bırakılamaz. Doğru süreç, doğru ekip ve doğru araçlarla kurulduğunda; yalnızca anlaşılır metinler değil, güvenli, denetime dayanıklı, ürün–kullanıcı–regülasyon üçgenine tam uyumlu sonuçlar üretir. Bu disiplin; sahada daha az arıza, kullanıcıda daha az hata, denetimde daha az soru demektir. Ve bu, iyi bir çevirinin en büyük kanıtıdır.

Çeviri Yaptırma, dil ve çeviri dünyasına dair en güncel ve ilgi çekici içerikleri sunan bir kaynaktır. Bu platform, dilin gücünü ve çeviri sanatının derinliklerini keşfetmeyi seven herkes için eşsiz bir kaynak olarak tasarlanmıştır. Bizler, dilin iletişimdeki rolünü ve çevirinin kültürel bağlamdaki önemini her yönüyle ele alıyoruz. Sitemizde, çeviri türleri, terminoloji, lokalizasyon stratejileri, çeviri teknolojileri, çevirmenlik kariyeri ve daha birçok konuda ayrıntılı yazılar bulabilirsiniz. Her bir konuyu, okuyucularımıza en derinlemesine bilgilerle sunmaya özen gösteriyoruz. Farklı çeviri yöntemlerini, dilin farklı alanlardaki kullanımını ve çevirmenlerin karşılaştığı zorlukları en ince detaylarıyla ele alarak, bu alanda daha fazla bilgi edinmek isteyen herkes için kapsamlı bir rehber oluşturuyoruz. Ayrıca, dilin kültürel zenginliği ve farklılıklarının altını çiziyor, bu farklılıkların dil çevirisi üzerindeki etkilerini inceliyoruz. Böylece, yalnızca dilin yapısını değil, aynı zamanda kültürel bağlamdaki değişimleri de anlamaya çalışıyoruz.

Çeviri Yaptırma, dilin büyüsüne kapılmış olan herkes için bir yolculuk ve öğrenme platformu olarak tasarlanmıştır. Her gün farklı dillerdeki metinlerin incelenmesi, çevrilmesi ve bu süreçte yaşanan deneyimlerin paylaşılması, dil öğrenicilerinin ve çevirmenlerin gelişimine katkıda bulunmaktadır. Sitemizi düzenli olarak takip ederek, dil çeşitliliği, kültürel zenginlik ve çeviri hizmetleri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Çevirinin hem teknik hem de sanatsal yönlerini ele alırken, aynı zamanda çeviri sektöründeki en son yenilikleri ve gelişmeleri de gündeme getiriyoruz. Eğer dilin gücü ve çeviri dünyası sizi de cezbetmişse, bu blog sizin için vazgeçilmez bir kaynaktır. Her bir yazımızda, okuyucularımıza yeni bir bakış açısı kazandırmak ve dilin evrenselliğine dair farkındalık yaratmak amacıyla titizlikle araştırmalar yapıyoruz.

Dilin büyüsünü ve çeviri dünyasının sınırsız olanaklarını keşfetmeye hazır mısınız? Çeviri Yaptırma Blogu, bu büyülü yolculuğa çıkmak isteyen herkes için doğru adres. Bu blog, sadece bir çeviri rehberi değil, aynı zamanda dilin zengin tarihini, evrimini ve kültürlerarası köprüler kurmadaki rolünü keşfeden bir platformdur. Dil yolculuğuna bizimle katılın ve bilgiye aç bir zihinle, dünya çapında birçok dili bir araya getiren bu ilginç serüvene atılın. Çevirinin derinliklerine indikçe, her dilin kendine özgü bir hikayesi olduğunu ve bu hikayelerin çeviri aracılığıyla ne kadar farklı anlamlar kazandığını keşfedeceksiniz. Çeviri Yaptırma Blogu, dilin evrenselliğine ve çevirinin gücüne dair sizi bir adım daha ileriye taşımak için burada!

İçerik * Üreticisi

Biyografinin Tamamını Gör